Een aneurysma: het wijder worden van de aorta

Als de aorta scheurt, zou je denken dat er geen redding meer mogelijk is. Toch is dit niet waar. Met de juiste medische zorg, kun je een scheur in de aorta overleven. Er is één voorwaarde: je moet met de grootste spoed worden geopereerd. Het is om die reden belangrijk om te weten wat een aneurysma precies is, wat de signalen zijn die wijzen op een gescheurde aorta en wat je zelf kunt doen om die ‘A1 van de bloedvaten’ gezond te houden.

Wat veel mensen niet weten, is dat een aneurysma geen acuut probleem is
Robbert Meerwaldt

De aorta is ons belangrijkste bloedvat?

“Klopt. De aorta is als het ware de A1 van ons lichaam. Als we ouder worden, slijten de bloedvaten – ook de aorta. Door een te hoge bloeddruk, te hoog cholesterol, roken, overgewicht en te weinig bewegen gaat die slijtage harder. Als bij familie ook veel aneurysma’s voorkomen, kan het ook erfelijk zijn.”

Een aneurysma klinkt als een aandoening die direct dodelijk is. Klopt dat?

Nee. Wat veel mensen niet weten, is dat een aneurysma geen acuut probleem is. Je kunt het jarenlang hebben zonder er problemen door te ervaren. Als het aneurysma te groot wordt, is het bovendien goed te opereren. Pas als de aorta door een aneurysma knapt of scheurt, ben je in levensgevaar. Maar als de aorta knapt en je haalt levend het MST, zijn wij in staat binnen twintig minuten de operatie te starten. 85 procent van deze mensen overleeft dan de operatie. Dat is echt een hoog percentage bij zo’n ernstig en acuut medisch probleem.”

Als die aorta knapt, hoe haal je dan toch levend het ziekenhuis?

“Scheurt de aorta, dan is dat vaak aan de achterzijde. De aorta ligt tegen de rugspier en ruggenwervel aan. De spieren en de peesbladen houden die bloeding op zijn plek. Het is een gek idee, maar dat kan een aantal uren duren. Het is daarom belangrijk dat je wel alarm slaat.”

Hoe merk je dat de aorta in je lichaam scheurt?

“Door de pijn. Het voelt als een ongelofelijk heftige rugpijn onderin je rug. Het is geen normale rugpijn en zo hevig dat je er zelfs van kunt flauwvallen.”

Voordat de aorta scheurt, kun je dus jarenlang ‘gewoon’ en pijnvrij met een aneurysma leven?

“Ja. Je hebt echt nergens last van.”

Hoe kom je erachter dat je aorta te wijd is als je niets voelt?

“Vaak gebeurt dat bij toeval, bijvoorbeeld als iemand een echo laat maken van zijn galstenen. Wij zouden dat willen veranderen door iedereen met een bloedvatprobleem te screenen.”

Waarom wordt de aorta wijder? Oftewel: hoe ontstaat een aneurysma?

“Als het bloedvat slecht van structuur is, gaat het lubberen. Het bloedvat wordt steeds wijder. Dat is een proces van jaren. Een gezonde aorta heeft een diameter van twee tot drie centimeter. Door ziekte of verzwakking, wordt de aorta een paar millimeter per jaar wijder. Pas als de aorta zes centimeter wijd is, neemt de kans dat hij kan knappen sterk toe. Dan heb je soms al twintig jaar een aneurysma. Dat is ook het geruststellende: de meeste mensen met dit probleem overlijden mét een aneurysma en niet dóór hun aneurysma. Het idee van een ‘tikkende tijdbom in je buik’ klopt dus niet.”

Wat is bij een operatie mogelijk?

“Veel! Soms kunnen we als het ware een ‘nieuwe’ binnenband plaatsen; we vervangen de uitgelubberde buitenband, de aorta, door een stent. Zo voorkom je een scheuring. Ook kunnen we sinds een aantal jaar het aneurysma herstellen met een stent die exact op de slagaders van jouw lichaam aansluit. Het zijn technisch zeer uitdagende operaties. De ontwikkelingen gaan bovendien zo snel dat we dit soort operaties vaker kunnen doen op lastige plekken. Zo voerden we dit jaar voor het eerst deze operatie uit in de borstkas op de plek waar de bloedvaten naar de hersenen aftakken. Een hele elegante oplossing voor een zeer complex probleem.”

De techniek staat niet stil?

“Zeker. Maar weet: er is geen medicijn wat hart- en vaatziekten geneest. We hebben wel medicijnen die de risicofactoren behandelen en operaties die helpen. Als vaatchirurg genees ik bijna nooit iemand; de regie om een aneurysma te voorkomen, ligt dus toch voor een groot deel bij jezelf, je eigen leefstijl.”

Medische Publieksacademie Twente

Dit interview is gepubliceerd in het magazine dat is uitgebracht naar aanleiding van de Medische Publieksacademie Twente met thema ‘Een verwijding van de lichaamsslagader’. MST organiseert jaarlijks meerdere publieksacademies; gratis toegankelijke openbare bijeenkomsten. Specialisten informeren de bezoekers over de werking van steeds een ander deel van het lichaam.

Door deze kennis te delen bevorderen wij de gezondheid in de regio en laten wij u kennismaken met de wereld achter ons ziekenhuis en de zorg die hier geboden wordt. Iedereen met een gezonde interesse in de werking van het menselijk lichaam is welkom.