Wat te doen bij een schouder uit de kom?
Mensen met een schouder uit de kom, komen vaak rechtstreeks naar de Spoedeisende Hulp (SEH). SEH-arts Rein IJmker zet de schouder dan weer recht. En dat klinkt makkelijker dan het is. “Er zijn honderden manieren om de schouder in de kom te krijgen.”
Het rechtzetten van de schouder moet zo snel mogelijk gebeuren en natuurlijk op de goede manier
Rein IJmker
Een schouder uit de kom. Dat klinkt acuut, maar niet ernstig.
“Klopt. Een huisarts of een handige sportbegeleider zou soms een schouder weer in de kom kunnen zetten. Het rechtzetten van de schouder moet zo snel mogelijk gebeuren en natuurlijk op de goede manier.”
Waarom is dat zo belangrijk?
“Als je schouder uit de kom is, doet dat veel pijn. Als reflex spannen je spieren in die regio zich aan. Hoe langer dat duurt, hoe sterker die spieren zich gaan aanspannen. Dan wordt het moeilijker om de schouder weer recht te zetten.”
Hoe zorg je ervoor dat die spieren zich niet verder aanspannen?
“Dat doen we door goede pijnstilling te geven. Vervolgens maken we een röntgenfoto, zodat we een goed beeld hebben van de schouder. Is de schouder uit de kom? Zitten er breuken? Als we dat allemaal weten, zetten we de schouder weer recht.”
Hoe komt de schouder weer in de kom?
“In het begin van mijn carrière als arts werd mij geleerd om je voet in de oksel van de patiënt te zetten en hard te trekken. Dat zag er imposant uit, maar is vrij pijnlijk. Er zijn meer dan honderd manieren bekend om een schouder weer in de kom te zetten. Het is afhankelijk van de arts welke methode hij gebruikt wordt. Daarnaast speelt de situatie van de patiënt een cruciale rol. Mijn mening: als ik meteen hardhandig ga trekken aan een schouder die al veel pijn doet, zorg ik alleen maar voor meer weerstand. Dat wil ik juist niet, want dan gaat de patiënt zijn spieren harder aanspannen. Uiteindelijk wil je het met zo min mogelijk kracht, en dus pijn, doen.”
Lukt dat altijd?
“Helaas niet. Een aantal jaar geleden moest je in dat geval naar de operatiekamer. Dan werd de schouder onder narcose weer in de kom gezet. Dat is behoorlijk heftig voor een relatief kleine ingreep. Als ik nu iemand voldoende pijnstilling heb gegeven en ik krijg de schouder er nog steeds niet in, dan kan ik de persoon sedatie bijgeven. Dit betekent dat we iemand naast de pijnstilling ook medicijnen geven die slaperig maken. We gebruiken dezelfde soort medicijnen als bij een narcose, maar dan in een veel lagere dosering.”
Hoe weet je welke dosering je nodig hebt?
“Als arts moet je goed weten wat je doet. Een sedatie kan namelijk gemakkelijk overgaan in een narcose. Ook kan de bloeddruk dalen en kan iemand minder goed gaan ademen. Wij hebben allemaal ervaring met sedatie. Hierdoor weet iedereen wat we kunnen verwachten van de middelen en wat we moeten doen als er een bijwerking optreedt. Dat is ook de reden dat je altijd met minimaal twee artsen werkt. De één geeft sedatie en de ander voert de behandeling uit. Op die manier kunnen we de patiënt altijd goed in de gaten houden.”
Geef je sedatie alleen in uiterste nood?
“Als iemand voldoende heeft aan pijnstilling kun je sedatie achterwege laten. Toch kan sedatie voordelen hebben. Het terugzetten van de schouder gaat gemakkelijker en de patiënt ervaart minder pijn. Sterker nog, de patiënt herrinert zich niet wat er gebeurd is. Ook niet als diegene tijdens de behandeling iets heeft gevoeld van het rechtzetten. Als een sedatie ongecompliceerd verloopt, staat iemand na een uur weer buiten.”
Wanneer sluit je met een goed gevoel je werkdag af?
“Als ik aan het eind van de dag het gevoel heb dat de mensen die op de SEH zijn geweest de noodzakelijke zorg hebben gehad. Dat verschilt nog wel eens met de zorg die je voor ogen hebt in de ideale situatie. Het zou hartstikke fijn zijn als we allerlei metingen en behandelingen kunnen uitvoeren, maar op de SEH is het belangrijkste dat de patiënt het overleeft. We moeten snel inschatten wat diegene het allereerste nodig heeft. Ik ga met een goed gevoel naar huis als dat allemaal netjes is gegaan.”
Medische Publieksacademie Twente
Dit interview is gepubliceerd in het magazine dat is uitgebracht naar aanleiding van de Medische Publieksacademie Twente met thema ‘De Spoedeisende Hulp schept orde in de chaos’. MST organiseert jaarlijks meerdere publieksacademies; gratis toegankelijke openbare bijeenkomsten. Specialisten informeren de bezoekers over de werking van steeds een ander deel van het lichaam.
Door deze kennis te delen bevorderen wij de gezondheid in de regio en laten wij u kennismaken met de wereld achter ons ziekenhuis en de zorg die hier geboden wordt. Iedereen met een gezonde interesse in de werking van het menselijk lichaam is welkom.