Vooruitstrevende technieken bij kanker

Gastrointestinaal en oncologisch chirurg Anneriet Dassen gebruikt de meest vooruitstrevende technieken om kanker te verwijderen: “Vroeger haalden we zoveel mogelijk weg, nu wordt er zo min mogelijk verwijderd. Bovendien bestaat de behandeling vaak uit een operatie, maar ook chemotherapie en/of radiotherapie zijn mogelijkheden.”

Hoe heeft de oncologische chirurgie zich in de loop der jaren ontwikkeld?

“Al 3000 jaar voor Christus werden patiënten met kanker behandeld in Egypte, al waren de mogelijkheden toen nog zeer beperkt. Tot meer dan 150 jaar geleden was er nog geen mogelijkheid tot het geven van narcose. Na de ontdekking voor het geven van narcose en aseptische operatietechnieken, werden steeds meer patiënten geopereerd voor kanker. Het was toen gewoon om zoveel mogelijk kanker weg te halen. Vanaf halverwege de 19e eeuw ontstonden er ziekenhuizen die gespecialiseerd waren in de behandeling van patiënten met kanker. Eind 19e eeuw kwam men erachter dat radiotherapie gebruikt kan worden voor de behandeling van kanker en halverwege de 20e eeuw kwam daar de behandeling met chemotherapie bij. Chirurgisch zijn er nieuwe technieken ontwikkeld. Waar we vroeger zoveel mogelijk weghaalden, wordt nu zo min mogelijk verwijderd. Bovendien bestaat de behandeling vaak uit een operatie, maar ook chemotherapie en/of radiotherapie zijn mogelijkheden.”

Waarom is oncologische chirurgie een apart vak?

“Vroeger was de chirurg een alleskunner en opereerde die patiënten met vaatproblemen, botbreuken maar ook bijvoorbeeld met borstkanker of dikke darmkanker. In de loop der jaren zijn de technieken voor de operaties in alle gebieden, maar ook de aanvullende behandeling, dermate veranderd dat dit nu verschillende specialisaties zijn. Vaak is de behandeling voor kanker multidisciplinair. Samen met de internist-oncoloog en radiotherapeut-oncoloog behandelen wij patiënten. De chirurg voert dan de operatie uit, terwijl de internist-oncoloog de chemotherapie geeft en de radiotherapeut de bestraling onder zijn hoede neemt. Tot op heden is voor kwaadaardige tumoren een chirurgische behandeling de enige mogelijkheid om te genezen. De combinatie van behandelingen kan de overlevingskansen wel vergroten.”

Welke technieken worden er gebruikt?

“Bij kanker aan de dikke darm, endeldarm, maag en slokdarm maken we veel gebruik van de kijkoperatietechniek, de laparoscopie. Het voordeel is dat je bij deze operatie minder lang opgenomen hoeft te worden, de littekens kleiner zijn en je sneller herstelt. Begin dit jaar heeft MST een zogenaamde robot aangeschaft, de Da Vinci Robot. Dit is een op afstand bestuurbare operatierobot die heel nauwkeurig werkt. Omdat hierbij een camera wordt gebruikt die het beeld driedimensionaal vergroot, kunnen we heel precies te werk gaan. Daarnaast voeren we sinds een jaar de behandeling van uitzaaiingen in het buikvlies van dikkedarmkanker of kanker van de blinde darm uit, de zogenaamde HIPEC-operatie. Deze operatie wordt op maar een paar plekken in Nederland uitgevoerd. Dit is een uitgebreide oncologische operatie waarbij alle zichtbare tumoren worden verwijderd. Vervolgens wordt de buik gespoeld met verwarmde chemotherapie. Bij patiënten met borstkanker opereren we steeds vaker samen met een plastisch chirurg. Soms lukt het niet om een borstsparende operatie uit te voeren door de grootte van de afwijking. In zo’n geval kan de plastisch chirurg bekijken of het met verplaatsing van weefsel toch mogelijk is om de borst te behouden. Als de borst geamputeerd moet worden, wordt er gekeken of het mogelijk is om het meteen te reconstrueren.”

Hoe kun je je zo goed mogelijk op een operatie voorbereiden?

“Fit een operatie ingaan, is heel belangrijk. Je herstelt dan sneller als er complicaties optreden en komt beter uit een operatie. Om je zo fit mogelijk te voelen, moet je absoluut niet roken. Het liefst zes weken voor de operatie niet. Als je kanker hebt, is dat soms lastig omdat je vaak op korte termijn wordt geopereerd. Zorg er daarnaast voor dat je gebalanceerd eet: veel fruit en groente en niet te veel vlees en vet. En beweeg het liefst iedere dag een half uur tot een uur. Overgewicht is een groot probleem. Niet alleen kan het op de lange termijn hart- en vaatziekten veroorzaken, maar het zorgt ook voor meer complicaties bij operaties. Je hebt meer kans op infecties en het herstel gaat vaak moeizamer.”

Wat is er bijzonder aan uw werk?

“De combinatie van enerzijds patiënten begeleiden in een moeilijke tijd en anderzijds de technische uitdaging van een operatie en zorgen dat je dit zo goed mogelijk doet voor een patiënt. Als alles goed is gegaan, blijf je een patiënt nog een aantal jaren volgen. Het intensieve contact met patiënten vind ik heel mooi.”

Medische Publieksacademie Twente

Dit interview is gepubliceerd in het magazine dat is uitgebracht naar aanleiding van de Medische Publieksacademie Twente met thema ‘Kanker te lijf’. MST organiseert jaarlijks meerdere publieksacademies; gratis toegankelijke openbare bijeenkomsten. Specialisten informeren de bezoekers over de werking van steeds een ander deel van het lichaam.

Door deze kennis te delen bevorderen wij de gezondheid in de regio en laten wij u kennismaken met de wereld achter ons ziekenhuis en de zorg die hier geboden wordt. Iedereen met een gezonde interesse in de werking van het menselijk lichaam is welkom.