Zorg op de SEH voor onwel geworden patiënten

Als tijdelijk ‘het licht even uitgaat’ is de kans groot dat je op de SEH terecht komt. Gemiddeld zien SEH-artsen twee patiënten per dag die onwel zijn geworden. “De oorzaken zijn heel divers”, vertelt SEH-arts Sanneke van den Brink.

Vooral als we ouder worden, is het risico op een wegraking groter
Sanneke van den Brink

Onwel worden, flauwvallen, bewusteloos raken, een black-out hebben en ‘even wegraken’. Allemaal woorden met dezelfde betekenis?

“Ja, mensen bedoelen vaak hetzelfde. Ze hebben tijdelijk hun bewustzijn verloren. Medisch gezien hebben we het over een syncope. Een syncope kan nog vaak onschuldig zijn; andere wegrakingen wijzen vaak op een onderliggend probleem met ernstige gevolgen.”

Kun je een voorbeeld geven?

“Je kunt dan denken aan iemand die flauwvalt, zoals een jong iemand die pijn heeft of iemand die een prik krijgt. Als reflex wordt de bloeddruk tijdelijk lager en val je flauw. Je bent dan maximaal vijf minuten weg en als je wakker wordt, kun je weer rustig opstaan. Maar je kunt ook wegraken doordat het hart kortdurend vergeet om een slag te maken, je bloedsuiker instabiel is of je een epileptische aanval hebt gehad. Dan duidt het op een groter, potentieel ernstig probleem. Ouderen lopen een groter risico op zo’n wegraking.”

Wat gebeurt er als je onwel wordt?

“Je verliest kort het bewustzijn. De directe oorzaak van een wegraking is een verminderde toevoer van zuurstofrijk bloed naar de hersenen. Het licht gaat even uit, omdat als het ware de aanvoer van elektriciteit hapert. Dit kan allerlei oorzaken hebben en dat maakt het ook lastig om iemand goed door te sturen. Omdat het plots gebeurt, wordt er vaak 112 gebeld en komt iemand op de SEH. Daar kijken we met een brede blik welke oorzaken het zou kunnen hebben. Vroeger werd iemand die onwel was geworden sneller naar de cardioloog gebracht: ‘het zal wel iets met het hart zijn’. Nu komt steeds meer onder de aandacht dat het een probleem is van verschillende organen.

Wat zijn de symptomen?

“Je kunt vooraf zwart zien voor je ogen, zweten, bleek zijn of je misselijk voelen. Daarna raak je meestal buiten bewustzijn en kun je in je broek plassen of met je ledematen gaan bewegen. Tijdens het bijkomen kun je verward zijn, niet meer kunnen bewegen met een arm of been, een vertraagde hartslag of een lage bloeddruk hebben.Voor ons als SEH-artsen is het belangrijk om zo gedetailleerd mogelijk te weten wat er is gebeurd. Ben je hard gevallen of in elkaar gezakt, hoe lang ben je weggeweest. Als iemand anders bij de wegraking aanwezig was, willen we graag dat diegene mee komt. Hij of zij kan vertellen of de patiënt bewoog of stil lag. In het verhaal van de ander kunnen nuances zitten die ons helpen bij het stellen van een diagnose.

Wat doen jullie om achter de oorzaak te komen?

“De meeste mensen die onwel raken, komen met de ambulance bij ons. Als er andere mensen bij zijn of het zien gebeuren, dan schrikken ze vaak en wordt er direct 112 gebeld. De ambulance maakt al een schifting op basis van het verhaal en bevindingen in de ambulance. Direct wordt bepaald of de patiënt naar de Eerste Harthulp gaat of naar de SEH. Vervolgens kijken wij de patiënt na via de ABCDE-methode. Als iemand dan stabiel blijkt, hebben we meer tijd om de patiënt rustig na te kijken en aanvullend onderzoek te doen.”

Wat is voor een SEH-arts de grootste uitdaging bij een onwelwording?

“Dat het niet bij één specialisme thuishoort. Je kunt onwel worden door een neurologisch probleem, omdat er iets in het hoofd gebeurt. Je moet dan naar een neuroloog. Of je raakt onwel door een hartprobleem en dan moet een cardioloog je zien. Maar er kan ook sprake zijn van vocht in de buik, een infectie, een epileptische aanval of te lage suikerspiegel. Dat maakt een wegraking voor een SEH-arts erg complex. Wij zijn breed opgeleid en hebben ervaring met alle vormen en oorzaken van wegrakingen. Wij zorgen ervoor dat we snel weten wat er aan de hand is en schakelen daarna de juiste specialist in. Dankzij de intensieve samenwerking tussen verschillende disciplines bieden we zorg op hoog niveau.”

Medische Publieksacademie Twente

Dit interview is gepubliceerd in het magazine dat is uitgebracht naar aanleiding van de Medische Publieksacademie Twente met thema ‘De Spoedeisende Hulp schept orde in de chaos’. MST organiseert jaarlijks meerdere publieksacademies; gratis toegankelijke openbare bijeenkomsten. Specialisten informeren de bezoekers over de werking van steeds een ander deel van het lichaam.

Door deze kennis te delen bevorderen wij de gezondheid in de regio en laten wij u kennismaken met de wereld achter ons ziekenhuis en de zorg die hier geboden wordt. Iedereen met een gezonde interesse in de werking van het menselijk lichaam is welkom.