Je lichaam in beeld met radioactieve straling

Bij de nucleaire geneeskunde worden mensen onderzocht of behandeld met radioactieve straling. Niet te verwarren met bestraling! Bij bestraling word je van buitenaf bestraald, bij nucleaire geneeskunde worden radioactieve deeltjes het lichaam ingebracht. Hierdoor kunnen ziektes als kanker zichtbaar gemaakt worden, en ziektes als een schildklierziekte behandeld worden. Elise Klaver is nucleair geneeskundige en werkt dag in dag uit met radioactiviteit.

Kennis vóór de start van een behandeling wordt steeds belangrijker
Elise Klaver

Een arts die werkt met radioactiviteit, dat klinkt toch eng.

“Ja, mensen schrikken altijd van dat woord en dat is logisch, omdat je het koppelt aan Tsjernobyl en Fukushima. Maar het is juist zo bijzonder; met een heel klein beetje radioactieve straling kun je heel veel zichtbaar maken in het lichaam, waardoor je een ziekte kunt opsporen. Dat je met zo’n superklein deeltje zoveel groots kunt zien, is juist mooi.”

Wat kun je via nucleaire geneeskunde vinden wat je niet kunt zien op een ‘normale’ scan?

“Bij elke vorm van diagnostiek zoek en speur je naar ziektes. Bij de radiologie beeld je met scans en foto’s de anatomie af: de botten en de organen. Omdat de radiologen weten hoe de normale anatomie is, zien zij op foto’s wat niet normaal en dus afwijkend is. Bij de nucleaire scans maken we gebruik van hoe een orgaan functioneert in het lichaam en in hoeverre dit afwijkt van het normale patroon. Op deze manier komen beide vakgebieden ziektes op het spoor, maar door middel van een verschillende methode. Wij kunnen bijvoorbeeld de functie van een hart onderzoeken en ontdekken waar kanker zit.”

Hoe werkt een arts met een radioactief stofje in het lichaam?

“Eigenlijk kunnen we alles in het lichaam zichtbaar maken, mits we het juiste stofje gebruiken dat door dat orgaan of ziekteproces wordt gebruikt. Wij koppelen bijvoorbeeld een heel klein radioactief stofje aan een suikermolecuul. Dit radioactieve suikermolecuul brengen we in bij een patiënt. Suiker is een stof die veel organen zoals het hart, de lever en de hersenen gebruiken. Maar een tumor gebruikt ook veel suiker. Omdat de suiker radioactief is, kan op die manier de tumor zichtbaar gemaakt worden. En dat krijgen wij precies in beeld.”

Hoe weet je of iets afwijkt of niet?

“Tja, dat is de kunst … Als je begint met je opleiding weet je echt niet of de beelden die je ziet normaal of abnormaal zijn. Maar je leert waar je naar moet kijken en weet op die manier steeds beter te interpreteren wat afwijkend is. Er is veel goede techniek voorhanden, maar die moet je wel goed kunnen lezen. Je kunt ook niet alles zien: soms heb je een afwijking die niet heel duidelijk is, omdat het niet sterk afwijkt van wat normaal is. Daarom is overleg met andere specialisten, zoals de chirurg, internist en radiotherapeut ook zo belangrijk.”

Jouw vak wordt voortgestuwd door technologische vooruitgang.

“Absoluut. Ik ben zelf vrij jong, maar als ik zie hoe vroeger de beelden waren, verbaas ik me er soms over dat artsen daar hun medisch oordeel op konden baseren. Wat wij kunnen zien op scans is enorm; de techniek heeft een grote sprong gemaakt en we zijn er nog lang niet. De camera’s, software, detectiemiddelen; het wordt allemaal gevoeliger. We kunnen meer detecteren en afwijkingen in een vroeg stadium vaststellen. Belangrijk, want in de gezondheidszorg wordt kennis vóór de start van een behandeling steeds belangrijker. Voor het begin van de behandeling wil je alles, maar ook echt alles van die patiënt weten.”

Maakt dat behandelingen beter?

“Begrijp me goed, sommige technieken van vroeger zijn nog steeds prima. Een voorbeeld hiervan is de behandeling van een schildklierziekte met radioactief jodium. Dit doen we decennialang op dezelfde manier en het is een erg effectieve behandeling. Maar bij sommige ziektebeelden, zoals kanker, hebben nieuwe technieken in beeldvormend onderzoek voor grote doorbraken gezorgd.”

Medische Publieksacademie Twente

Dit interview is gepubliceerd in het magazine dat is uitgebracht naar aanleiding van de Medische Publieksacademie Twente met thema ‘Binnenstebuiten’. MST organiseert jaarlijks meerdere publieksacademies; gratis toegankelijke openbare bijeenkomsten. Specialisten informeren de bezoekers over de werking van steeds een ander deel van het lichaam.

Door deze kennis te delen bevorderen wij de gezondheid in de regio en laten wij u kennismaken met de wereld achter ons ziekenhuis en de zorg die hier geboden wordt. Iedereen met een gezonde interesse in de werking van het menselijk lichaam is welkom.