Herstel van Dopamine

Veel verschijnselen van de ziekte van Parkinson worden veroorzaakt door een tekort aan dopamine. Dopamine is een boodschapperstof die belangrijk is voor de communicatie tussen verschillende hersengebieden. Bij een tekort aan dopamine raken allerlei hersenfuncties verstoord. Het gevolg hiervan is dat mensen trager worden, stijver worden of gaan beven. Je zou dopamine wel kunnen zien als de smeerolie van de hersenen. De meeste parkinsonmedicijnen zijn er dan ook op gericht, dit tekort aan dopamine te herstellen.

Er zijn verschillende groepen medicijnen die worden voorgeschreven voor behandeling van de motorische verschijnselen van de ziekte van Parkinson, te weten:

• Middelen die het natuurlijk dopamine aanvullen (levodopa)

• Middelen die de afbraak van levodopa en dopamine afremmen (COMT-remmers en MAO-B remmers)

• Middelen die de werking van dopamine nabootsen (dopamine agonisten)

• Overige middelen (bijv. amantadine, anticholinergica)

Levodopa

Levodopa kent diverse toedieningsvormen. De diverse vormen verschillen in werkingssnelheid en dosis. Er zijn langzame, gewone en snel werkende soorten.

Levodopa is een medicijn dat in de hersenen wordt omgezet in dopamine, waardoor het tekort wordt aangevuld. Dopamine is een stof die prikkels doorgeeft die onder andere nodig zijn om bewegingen soepel te laten verlopen. De levodopa vervangt of vult de dopamine aan die u zelf in de hersenen aanmaakt. Levodopa wordt in combinatie met cardidopa of benserazide voorgeschreven, deze stoffen zorgen ervoor dat de levodopa niet wordt afgebroken voordat het in de hersenen aankomt.

Levodopa wordt voorgeschreven op basis van het klachtenpatroon en uw leeftijd. Levodopa met gereguleerde afgifte kan worden gegeven om de nacht te overbruggen. Levodopa met versnelde afgifte wordt gegeven om u snel op gang te helpen, bijvoorbeeld als u last heeft van ochtendstijfheid.

Medicijnen met die uit een groot deel uit Levodopa bestaan zijn o.a. : sinemet, madopar, stalevo en duodopa.

COMT remmers

COMT remmers versterken en verlengen het effect van levodopa, doordat een groter deel van de ingenomen levodopa de hersenen bereikt. COMT remmers zorgen ervoor dat er in het bloed minder levodopa wordt afgebroken.

Een COMT remmer wordt voorgeschreven als u merkt dat het medicijn Levodopa uitgewerkt raakt en u voor de volgende medicijninname een periode minder goed functioneert.COMT remmers zijn bijvoorbeeld: entacapon (Comtan) en tolcapon (Tasmar).

MAO-B remmers

Een MAO-B remmer remt de afbraak van dopamine en zorgt daarmee voor een langere werking van de aanwezige dopamine in de hersenen.

Meestal wordt een MAO-B remmer aan het begin van de ziekte voorgeschreven. Het kan het voorschrijven van dopamine agonisten of levodopa uitstellen. Een voorbeeld van een MAO-B remmer is selegiline (Eldepryl)

Dopamine agonisten

Ook Dopamine agonisten zijn er in diverse toedieningsvormen en verschillen in werkingssnelheid en dosis. Ook voor deze medicijngroep geldt dat er langzame, gewone en snel werkende soorten bestaan.

Dopamine agonisten zijn medicijnen die de werking van dopamine nabootsen.

Net als levodopa worden dopamine agonisten voorgeschreven als u hinder heeft van uw Parkinson verschijnselen. Voor de keuze tussen levodopa of een dopamine agonist zijn geen vaste regels te geven. Dit hangt vooral af van hoe u op het middel reageert. Bij jongere patiënten wordt vaak eerst een dopamine agonist geprobeerd, voordat levodopa gestart wordt. In een later stadium van de ziekte worden ze vaak in combinatie met andere medicijnen gegeven, bijvoorbeeld met levodopa. Voorbeelden van dopamine agonisten zijn pramipexol (Sifrol), ropinirol (Requip), Rotigotine (Neupro-pleister) en apomorfine. De oudere dopamine-agonisten pergolide (Permax) en bromocriptine (Parlodel) worden nauwelijks meer gebruikt omdat ze hartklepbeschadiging kunnen veroorzaken.

Amantadine

Het exacte werkingsmechanisme van amantadine is niet precies bekend, maar lijkt te berusten op stabilisatie van de dopamine afgifte.

Wanneer krijgt u een glumaat antagonist voorgeschreven?

Symmetrel wordt soms als startmedicijn voorgeschreven bij klachten als trillen, stijfheid en/of traagheid. In een later stadium van de ziekte wordt het voorgeschreven bij overweeglijkheid.

Anticholinergicia

Anticholinergica zijn stoffen die de werking van actylcholine tegengaan. Actylcholine is evenals dopamine een boodschapperstof. Anticholinergica versterken het effect van dopamine op de motoriek, maar kunnen een verslechtering van het geheugen geven. Hierdoor worden deze middelen maar zelden toegepast en zijn niet geschikt voor ouderen.

Wanneer krijgt u anticholinergicia voorgeschreven?

Anticholinergicia wordt aan u voorgeschreven als u voornamelijk klachten van beven (tremor) heeft en u jonger bent dan 65 jaar. Voorbeelden van anticholinergicia zijn o.a.: Tremblex (dexetimide), Artane (trihexyfenidyl) en Akineton (biperideen)

Wilt u uitgebreidere informatie over Parkinson medicijnen? Dan verwijzen wij u door naar de Parkinson-pagina website van de Koninklijke Nederlandse Maatschappij ter bevordering der Pharmacie.