In ons ziekenhuis zijn elke dag vele verpleegkundigen, artsen en andere professionals met hart en ziel aan het werk. Wat maakt hun werk bijzonder? Hoe zorgen ze ervoor dat patiënten zich zo goed mogelijk voelen?
In de serie Kijk op mijn Zorg gaan we vaak in gesprek met een patiënt, maar deze keer knoopten we een gesprek aan met collega Caroline, verpleegkundig specialist in opleiding op de afdeling psychiatrie. Omdat we benieuwd zijn hoe Caroline contact zoekt met haar patiënten en hoe ze hen centraal zet.
“De opleiding verpleegkundig specialist psychiatrie past echt bij mij. Ik hou ervan om oprecht contact te hebben met patiënten en met de voeten in de klei te staan. Wat ik zo fascinerend vind in mijn werk, is dat ik telkens weer zie dat er bij patiënten zo vaak sprake is van een combinatie van lichamelijke en psychische problemen. Het is niet het één of het ander. Iemand die kampt met een delier (verwardheid) én een urineweginfectie heeft, kan geholpen zijn met alleen het oplossen van de urineweginfectie. Dat het lichamelijk weer goed gaat, zorgt er in veel gevallen voor dat de geest zich ook herstelt. “
Ik ben mijn eigen onderzoeksinstrument
“Diepe inzichten over de precieze samenhang tussen lichaam en geest krijg ik niet; ik ben vooral bezig met wat ik aan een patiënt kan zien en wat ik hoor. Ik ben mijn eigen onderzoeksinstrument. Met verbale en non-verbale technieken, die ik afstem op de persoonlijkheid van de patiënt, probeer ik toenadering te zoeken. Echt contact maken is soms hard werken.”
Het belang van echt contact
“Contactgroei tijdens mijn werk is essentieel. Met de juiste bejegening probeer ik ervoor te zorgen dat een patiënt vertelt wat er aan de hand is. Dat lukt niet altijd direct, bijvoorbeeld bij de dertigjarige patiënte die ik bezocht omdat bij haar behandelend arts het vermoeden van suïcidaliteit bestond. Toen ik aanklopte, kreeg ik geen reactie. Ik deed langzaam de deur open. Ik zag een verfomfaaide haardos onder de dekens, de gordijnen waren dicht. Ze bewoog langzaam wat. Ik zag een verdrietige en angstige vrouw. Toen ik vroeg of ik met haar mocht praten, gaf ze aan dat ze dat liever niet wilde. Toch is praten van belang, omdat patiënten altijd goede en veilige zorg moeten krijgen. Dit zei ik tegen haar, en ik was bewust even stil. Ik merkte dat mijn uitleg hielp, waardoor ik wat dichterbij kon kruipen en mijn eerste vraag kon stellen.”
Samen zoeken naar een oplossing
“Na het stellen van een vraag is het altijd essentieel hoe ik reageer, welke vervolgvragen ik stel en welke houding ik aanneem. Dit helpt mij om te ontdekken of iemand nog goed voor zichzelf kan zorgen en een passende behandeling voor te stellen. De jonge vrouw bleek een heftig levensverhaal te hebben. Voor mij betekende dit, net als altijd, begrip tonen en de patiënt laten voelen dat ik snap dat het leven niet altijd gemakkelijk is. Vervolgens ben ik gaan spiegelen: “Ik zie een prachtige jonge vrouw en ik denk dat je het kunt. Je kunt hulp aanvaarden en aan jezelf werken.” Ze had al lang niet zo’n compliment gehad. Uiteindelijk heb ik samen met haar gezocht naar de beste vervolgstappen.”
Patiënten eren
“Met behulp van verschillende methodes en een manier van bejegening die past bij de patiënt, probeer ik ervoor te zorgen dat patiënten zich openstellen en eigen verantwoordelijkheid kunnen nemen. Eigenlijk eer ik mijn patiënten bijna; ik toon begrip, ik neem de persoon voor me serieus, ik laat iemand in zijn waarde en heel belangrijk: ik ben er voor diegene. Want mijn patiënt is een mens, net als jij en ik.”
Het mangomoment van Caroline
“Ik ging in gesprek met een delirante patiënt op de Intensive Care. Ze zag dingen die er niet waren, maar was wel helder. Op zoek naar een manier om het gesprek te openen, zag ik de poster die achter haar bed hing, zoals altijd op de IC. Daarop stond dat ze liefhebber was van een Duitse zangeres. Meteen zocht ik haar op Spotify en zette ik een nummer van haar op. De patiënte leefde helemaal op en zong zelfs mee!”
De term Mangomoment is bedacht naar aanleiding van het verhaal van een doodzieke patiënte in een Belgisch ziekenhuis, die afgelopen zomer helemaal opfleurde toen ze onverwachts een mango kreeg. Die had ze al lange tijd niet gehad en het leidde even de aandacht af. Een mangomoment is vaak een kleine handeling die een groot verschil kan maken voor de patiënt.