Enschedese coronapatiënt maakt kans op injectie met antistoffen

Op korte termijn kunnen coronapatiënten in MST plasma met antistoffen toegediend krijgen. De Raad van Bestuur heeft donderdag ingestemd met een onderzoek naar het effect daarvan. Het betreft een ConCovid-onderzoek van het Erasmus Medisch Centrum in Rotterdam en Bloedbank Sanquin. Antistoffen uit het bloed van covid-patiënten worden daarbij ingespoten bij nieuwe patiënten.

Geneesmiddel

De antistoffen kunnen mogelijk dienen als geneesmiddel. Om een wetenschappelijk verantwoorde vergelijking te kunnen maken, komt de helft van de patiënten wel een de andere helft niet in aanmerking voor toediening van de antilichamen.

Patiënten worden at random (willekeurig) daarvoor geselecteerd. Vanaf komend weekend zou de eerste aan de beurt kunnen zijn. De schatting is dat in ieder geval binnen twee weken de eerste is ingeloot. Patiënten wordt vooraf om toestemming gevraagd.

Als we onze gegevens bij elkaar leggen kunnen we heel snel zien wat de resultaten van verschillende behandelingen zijn geweest (Job van der Palen)

Terugkijken

Geleidelijk aan komen bij de ziekenhuizen in Twente steeds meer onderzoeken op gang op basis van gegevens van de corona-patiënten. Het zijn onderzoeken waarvan patiënten niets merken omdat die terugkijken op bijvoorbeeld het verloop van de ziekte, het verblijf op de ic of de werking van een bepaald medicijn dat eigenlijk ergens anders voor is bedoeld (off- label gebruik).

MST doet dat het liefst in breder verband. „We zijn een van de zeven topklinische ziekenhuizen van Santeon”, zegt epidemioloog en wetenschapscoördinator Job van der Palen. „Als we onze gegevens bij elkaar leggen kunnen we heel snel zien wat de resultaten van verschillende behandelingen zijn geweest”.

Malaria

De ziekenhuizen bekijken bijvoorbeeld het effect van het malariageneesmiddel chloriquine en onderzoekt of de indruk van het Canisius Ziekenhuis in Nijmegen juist is, dat veel overleden patiënten weinig vitamine K hebben.

De Wereldgezondheidsorganisatie WHO heeft een vragenlijst voor behandelaars gemaakt waar veel ziekenhuizen aan mee doen. Ze vullen op basis van hun datalijst in wanneer patiënten binnen kwamen, of ze in een risicogebied zijn geweest, wat voor contacten ze hebben gehad, welke symptomen ze hadden, de leeftijd, onderliggende aandoeningen en nog veel meer.

Trombose

Allerlei organisaties kunnen er vragen aan toevoegen. Van der Palen: „Cardiologen hebben dat bijvoorbeeld gedaan met het oog op een relatie tussen covid en hart- en vaatziekten. Bij veel coronapatiënten zien we trombose. De gegevens kunnen helpen ontdekken waardoor dit zou kunnen komen”.

Daarnaast zijn er onderzoeken waar patiënten tijdens hun behandeling nadrukkelijk bij zijn betrokken. Dat zijn bijvoorbeeld studies op zoek naar geneesmiddelen, zoals het ConCovid-onderzoek.

Reuma

MST overweegt ook mee te doen aan een onderzoek naar een middel dat de werking van het immuunsysteem onderdrukt. Het gaat om Tocilizumab dat bij reumapatiënten wordt gebruikt om de afweerreactie te onderdrukken.
Van der Palen: „De indruk is dat relatief jonge patiënten heel erg ziek kunnen worden door een overreactie van het immuunsysteem. Een onderzoeksaanvraag voor het gebruik van Tocilizumab ligt nu ter goedkeuring bij de medisch ethische commissie. Als die instemt zou het over een week of twee toegepast kunnen worden”.

IJskoud bewaren

Ziekenhuizen hebben allerlei materiaal – bloed, urine, speeksel – van patiënten over. Maar een klein deel van een buisje bloed is nodig voor een actuele meting en de rest wordt bij – 80 graden in de vriezer bewaard.
Van der Palen vertelt dat MST daarmee onderzoek wil gaan doen, maar nog geen idee heeft welk. „Als er wat meer rust is willen we daar naar kijken”.

Technologie

Het ziekenhuis doet net als ZGT onderzoek samen met de Universiteit Twente. Er liep al vóór Corona een studie naar een nieuwe techniek om virussen in speeksel en bloed aan te tonen. Van der Palen kan zich goed voorstellen dat dit wordt verbreed naar covid-19 en dat daarvoor bloed van patiënten kan worden gebruikt.

Toestemming

Uitgangspunt bij onderzoek is dat de patiënt eerst toestemming moet geven voordat patiëntgegevens voor wetenschappelijk onderzoek mogen worden gebruikt. Op dat uitgangspunt bestaat echter een aantal uitzonderingen.
De spoedsituatie zoals die zich voordoet bij de opname en acute zorg van patiënten met COVID-19 is aangemerkt als een uitzonderingssituatie. In deze uitzonderingssituaties mogen de gegevens van patiënten gebruikt worden voor wetenschappelijk onderzoek, onder voorwaarde dat het onderzoek een algemeen belang heeft, dat de privacy en gegevensbescherming voldoende zijn en de patiënt geen bezwaar heeft gemaakt tegen het gebruik van zijn gegevens voor wetenschappelijk onderzoek. Per studie wordt dit beoordeeld.

Brief

Patiënten met COVID-19 worden geïnformeerd middels een brief en een korte toelichting van een zorgprofessional. Als een patiënt bezwaar maakt, worden diens gegevens niet gebruikt. Het gaat bijvoorbeeld om gegevens als leeftijd, andere aandoeningen, wijze van beademen, ligduur op de ic en laboratoriumwaardes uit hier gedaan bloedonderzoek. Iemands identiteit nooit kan worden herleid.