Stralen hebben hun werking maar ook hun bijwerkingen. Om die inzichtelijk te maken is het belangrijk om twee zaken te onthouden. Ten eerste: stralen werken met vertraging. Ten tweede: stralen werken alleen daar waar ze komen. Wat wordt hier mee bedoeld? Stralen werken met vertraging: Op het moment dat gestraald wordt, merkt u daar niets van. Het is net zoiets als het maken van een röntgenfoto. Slechts een enkele persoon is enkele uren na de bestraling wat misselijk, gelukkig blijft dit in de regel beperkt. Na enkele weken kunt u wat meer last krijgen, en rondom het eind van de bestralingsserie zijn de mogelijke klachten het hevigst. Eén à twee weken na de bestraling merken mensen meestal dat de klachten weer afnemen en na één à anderhalve maand is het in de regel weer allemaal rustig geworden.

Wat zijn dan die bijwerkingen? Zoals gezegd, stralen werken alleen daar waar ze komen. U wordt bestraald op een gebied onderin de buik dus daar is de werking en daar zijn ook de bijwerkingen. U wordt er dus niet kaal van. Stralen gaan overal doorheen. Wat kunnen zij allemaal tegenkomen als u bestraald wordt?

Vroege bijwerkingen

De huid: Op de plaats waar uw huid bestraald wordt kan de huid geïrriteerd raken. De bestralingsdeskundigen die u tijdens uw bestraling helpen kunnen u adviseren hoe daar mee om te gaan. Schroom niet om uw problemen aan hen voor te leggen. Zij helpen u graag. Daarnaast moet u uw huid niet extra irriteren. Dat spreekt eigenlijk voor zich. Dus als u vaak naar de wc moet dan moet u extra voorzichtig zijn met de huid van uw billen. Dus geen “schuurpapier” als wc-papier. Ook belangrijk is dat u uw billen goed droog houdt. U mag tijdens de bestraling gewoon in de zon, behalve het gebied dat bestraald wordt.

Darmen: Omdat de prostaat vrijwel tegen de endeldarm (het laatste stuk van de darm, vlak voor de anus) aan ligt, zal ook de endeldarm voor een klein gedeelte mee bestraald worden. De eerste weken merkt u daar niet zoveel van. Meestal merkt u als eerste dat u vaker aandrang krijgt voor ontlasting. Ook kan de ontlasting dunner worden en kan wat slijm of bloed gaan bevatten. Om klachten te beperken staan een paar tips bij het onderdeel eten en drinken. De klachten nemen meestal na 1 tot 2 weken na de bestraling af, en zijn meestal na ongeveer 4 weken na de laatste bestraling weer over.

Blaas: Ook kunt u plasklachten krijgen bij een prostaatbestraling. Meestal moet u vaker en met kleine beetjes plassen. Ook ’s nachts moet u er vaker uit. Deze klachten treden vaak pas op als u al een tijdje bestraald wordt. De klachten nemen eveneens na 1-2 weken weer af en zijn na één tot anderhalve maand na de laatste bestraling weer over.

Botten en spieren: Daar zien we eigenlijk geen problemen van.

Een bestralingsbehandeling is ook een vermoeiende behandeling. Ten eerste moet u natuurlijk een heel aantal keren op en neer naar het ziekenhuis komen; uw hele dag wordt als het ware gepland rond de bestralingsafspraak en verder kost de bestraling zelf ook nog energie van u. Tijdens de bestralingsserie ziet u de radiotherapeut-oncoloog enkele keren terug om kort te informeren hoe het met u gaat en of er misschien klachten zijn waarvoor medicijnen voorgeschreven moeten worden. Na afloop van de bestraling zal u poliklinisch gecontroleerd worden, afwisselend door uw eigen uroloog en de radiotherapeut-oncoloog.

Late bijwerkingen

Buiten deze bijwerkingen die tijdens en kort na de bestraling optreden, hebben stralen ook bijwerkingen die pas maanden tot jaren later duidelijk worden. Deze hebben veel minder de neiging om over te gaan. U kunt dit zien als een soort van littekenvorming.

Plassen: Sommige mensen moeten wat vaker plassen.

Ontlasting: Meestal is de ontlasting niet meer zoals vroeger. Vaak is de ontlasting wat dunner. Sommige mensen hebben wat meer moeite met het uitstellen van toiletbezoek. Bloed bij de ontlasting kan van de bestraling komen. Het is belangrijk om dit te melden aan uw radiotherapeut-oncoloog omdat dit ook een andere oorzaak kan hebben.

Impotentie: Als u medicijnen tegen prostaatkanker gebruikt, heeft u waarschijnlijk al last van impotentie. Als uw bestralingen achter de rug zijn en u hoeft geen medicijnen meer te slikken dan blijft er een mogelijkheid bestaan dat u toch impotent blijft.

De huid: De huid kan wat donkerder van kleur worden en het vetweefsel kan wat vaster aanvoelen.