Plasklachten

De prostaat bevindt zich onder de blaas. Bij het plassen loopt de urine door de plasbuis. De overgang van blaas naar prostaat heet blaashals. De prostaat ligt om het bovenste deel van de plasbuis heen, de plasbuis verloopt dus een stukje dwars door de prostaat. Onder de prostaat ligt de sluitspier van de plasbuis. Deze zorgt ervoor dat we urine op kunnen houden, hij gaat alleen open bij het plassen. In de prostaat komen de twee zaadleiders uit, die afkomstig zijn van de ballen en de bijballen. Buiten de prostaat lopen twee zenuwbundeltjes naar de penis. Deze zenuwen zijn belangrijk voor erecties. Bij jonge mannen weegt de prostaat ongeveer 20 gram. Gedurende het leven groeit de prostaat langzaam en kan uiteindelijk meer dan 150 gram wegen. Het is niet zo dat alleen grote prostaten het plassen moeilijk maken; ook kleine prostaten kunnen de plasbuis vernauwen, terwijl er ook mannen zijn met een grote prostaat zonder plasklachten.

Goedaardige prostaatvergroting

Bij veel mannen ontstaat in de loop der jaren langzamerhand een goedaardige vergroting van de prostaat. Het is onduidelijk waarom dit bij sommige mannen wel en bij andere mannen niet gebeurt. Een prostaatvergroting hoeft niet altijd klachten te geven. Sommige mannen hebben een sterk vergrote prostaat en nauwelijks plasklachten, maar anderen kunnen met een licht vergrote prostaat moeilijk plassen. Goedaardige prostaatvergroting leidt niet tot prostaatkanker.

Plasklachten

• Slappe straal
  Een veel voorkomende klacht van een goedaardige prostaatvergroting is dat de urinestraal minder krachtig wordt. Dat komt door de nauwer geworden plasbuis in de prostaat.
• Vaker plassen / Vaker aandranggevoel / Gevoel niet leeg te plassen
  De blaasspier, die ervoor zorgt dat de blaas zich leeg plast, reageert eerst door sterker te worden. De blaaswand wordt daar dikker van, en de inhoud van de blaas kleiner. Het gevolg daarvan is dat de blaas eerder vol is en er vaker geplast moet worden.
  Als de plasbuis nog nauwer wordt lukt het de blaas niet meer zich leeg te plassen; er blijft urine achter (residu), waardoor hij nóg eerder weer vol is en er dus nóg vaker geplast moet worden. Uiteindelijk kan het voorkomen dat het plassen helemaal niet meer lukt en een katheter geplaatst moet worden. (Urine-retentie)
• Overactieve blaas
  Plasklachten komen niet altijd door de prostaat; de blaasspier kan ook door andere oorzaken overactief worden, waardoor vaker aandrang ontstaat.
• Moeilijk op gang komen van de straal (hesitatie)
  Als de prostaat in de weg zit moet de blaas harder drukken voordat de staal op gang komt. Het (onbewuste) mechanisme van het openen van de blaashals kan verstoord raken.
• Nadruppelen
  Naarmate mannen ouder worden hebben ze vaker last van nadruppelen. Dit heeft niet zozeer met de prostaat zelf te maken, maar met het wijder en slapper worden het gedeelte van de plasbuis net voorbij de sluitspier. Hier blijft na het plassen, en na het afknijpen, altijd wat urine achter dat er na het plassen nog uitloopt. Dit gedeelte van de plasbuis is van buitenaf te voelen, en kan leeg gestreken worden van net achter de zak naar voren.
• Nachtelijk plassen
  Naarmate we ouder worden moeten we vaker uit bed om te plassen. Dit is een normaal verschijnsel, zowel bij mannen als bij vrouwen. Deze klacht is niet geheel aan de prostaat toe te schrijven, maar komt voor een deel doordat overdag ongemerkt meer vocht in het lichaam wordt opgeslagen, dat dan ’s nachts door de nieren wordt uitgescheiden, waardoor de blaas zich vult en ons wakker maakt om te plassen. Soms wordt dit overtollige vocht zichtbaar als ‘dikke enkels’ (oedeem). Een goede reden om mee naar de huisarts te gaan.
• Branderig gevoel bij het plassen (strangurie)
  Als de blaas, bv door prostaatvernauwing, zich niet meer helemaal leeg kan plassen, en er zich bacteriën in de urine nestelen, die zich uiteraard vermenigvuldigen, kan de blaas geïrriteerd raken. Hij zal eerder en vaker het signaal geven te willen plassen. Het plassen kan dan branderig aanvoelen. Omdat de blaas niet helemaal ledigt blijven er altijd bacteriën achter in de urine, die daardoor vaak sterk ruikt. (Bacterieürie). Op die manier kunnen ook bacteriën in de prostaat komen.
• Prostaatontsteking / Blaasontsteking
  Als het zover komt dat koorts optreedt is sprake van een ontsteking. Een blaasontsteking gaat vaak samen met een prostaatontsteking en andersom. Vaak ontstaat loze aandrang, vaak aandrang, een branderig gevoel bij het plassen en eventueel dus koorts.
• Blaasstenen / gruis
  Als lange tijd een beetje urine na het plassen in de blaas achterblijft kunnen daar kristallen in neerslaan, die uit kunnen groeien tot een blaassteen. Deze kunnen de blaas irriteren, waardoor weer plasdrang, onderbuikspijn, troebele of riekende urine kan ontstaan.