Orthostase
Orthostase, of orthostatische hypotensie, is een plotselinge bloeddrukdaling die binnen 3 minuten optreedt bij snel opstaan. Symptomen zijn duizeligheid, licht in het hoofd worden, hoofdpijn, verminderd zicht en flauwvallen. Deze klachten kunnen zich ook voordoen na een maaltijd, na een warm bad of douche en ook als bijwerking van bepaalde medicatie.
Wat is de oorzaak van orthostase?
De plotselinge bloeddrukdaling wordt veroorzaakt doordat het systeem dat de bloeddruk reguleert minder goed werkt. Het systeem werkt minder door het niet of onvoldoende vernauwen van de vaten en/of door het niet voldoende versnellen van de hartslag, om de plotselinge vraag van bloed naar de hersenen (en andere lichaamsdelen) te compenseren.
Orthostase kan voorkomen als gevolg van diverse ziekten, zoals Parkinson, suikerziekte en hartfalen. Daarnaast is er bij ouderen een verhoogd risico op deze aandoening. Het kan echter ook bij jonge slanke mensen tussen de 15 en 20 jaar voorkomen. In dit geval is het onschuldig. Tenslotte kan het veroorzaakt worden als bijwerking van medicatie. Dit kunnen bloeddrukverlagende medicijnen zijn, maar orthostase wordt ook wel veroorzaakt door medicijnen tegen psychose en depressie.
Hoe wordt de diagnose gesteld?
Ten eerste zal de arts aan de hand van het verhaal van de patiënt de aandoening orthostase vermoeden. Om dit te bevestigen zal er een onderzoek op de afdeling KNF plaatsvinden. Dit is de kanteltafeltest (een autonoom functie-onderzoek). Hierbij wordt de bloeddruk in verschillende houdingen gemeten en tegelijkertijd wordt de hersenactiviteit geregistreerd.
Wat kun je er aan doen?
Wij adviseren altijd om niet te snel van houding te veranderen bij het opstaan. Indien de orthostase als bijwerking van medicatie ontstaat zal, in overleg met de behandelend arts, gekeken worden naar een mogelijke aanpassing van de medicatie. Bij oudere patiënten kunnen bepaalde leefregels geïntroduceerd worden. Voorbeelden hiervan zijn: niet te warm maken in de kamer, geen warm bad nemen, meerdere kleinere porties eten, voldoende vocht en zout tot zich nemen, geen blaasinstrument bespelen en elastische kousen. Ook kunnen lichamelijke oefeningen de klachten verminderen.