Corpus liberum (gewrichtsmuis)
Een corpus liberum wordt ook wel gewrichtsmuis genoemd. Het is een los stukje kraakbeen, of bot dat zich in het gewricht kan bevinden. Een corpus liberum kan in elk gewricht voorkomen, maar gewrichten die het meeste klachten geven zijn: elleboog, pols, heup, knie en enkel.
Oorzaken corpus liberum
Er kunnen verschillende oorzaken zijn voor losse fragmenten in een gewricht. Bij kinderen en jonge mensen kan de oorzaak zijn dat een gedeelte van het bot en kraakbeen door slechte doorbloeding afsterft en loslaat. (osteochondritis dissecans)
Bij ouderen kunnen losse fragmentjes ontstaan bij artrose. Door schade of verslechtering van kraakbeenkwaliteit, kunne kleine stukjes loslaten.
Na een letsel, zoals een breuk (fractuur), of kraakbeenletsel kunnen losse fragmenten in het gewricht terecht komen.
Er bestaan aandoeningen waarbij het slijmvlies kraakbeen korreltjes maakt. Bij deze aandoening vindt men soms honderden losse deeltjes kraakbeen in een gewricht. Dit wordt synoviale chondromatose genoemd.
Kraakbeen is van de groei afhankelijk van de gewrichtsvloeistof. Een corpus liberum dat uit kraakbeen bestaat, kan dus soms nog verder groeien, ook al zit het los in het gewricht.
Klachten en symptomen
Een corpus liberum hoeft niet altijd klachten te geven. Het corpus liberum kan de normale bewegingen van een gewricht belemmeren. Als een corpus liberum tussen het gewricht komt, kan dit plotselinge hevige pijn in het gewricht geven. Het gewricht kan daarbij ‘op slot’ komen te zitten. Daarbij lukt het niet om het gewicht te buigen of te strekken. Soms kan het gevoel van een los fragment in het gewricht worden bemerkt.
Het risico is dat het corpus liberum schade veroorzaakt aan het gewricht. Tevens kan het gewricht pijnlijk, gezwollen en dik zijn als gevolg van een ontstekingsreactie.
Diagnose en onderzoek
Naar aanleiding van de klachten, lichamelijk onderzoek en een röntgenfoto, zal de orthopedisch chirurg de diagnose stellen. Kraakbeen is op een röntgenfoto niet te zien, dus soms is een MRI scan om de diagnose te stellen.
Behandeling corpus liberum
Een corpus liberum kan met een kijkoperatie (arthroscopie) worden verwijderd.
Indien er een groot stuk van het kraakbeen losligt, dan kan het deel in sommige gevallen worden teruggeplaatst.