Aambeien

Wat zijn aambeien?

Aambeien worden ook wel hemorroïden genoemd. Het zijn opgezwollen bloedvaten dicht bij de anus. Ze zijn te vergelijken met spataders die op een nogal ongemakkelijke plek zitten. Aan de binnenkant van de anus zit een netwerk van aders. Als deze aders zijn opgezwollen, stulpen ze vaak uit. Een aambei ziet er dus uit als een uitstulping en heeft de vorm van een kussen.

Soms zijn aambeien zo gezwollen dat ze naar buiten puilen. Dit veroorzaakt een pijnlijk en/of branderig gevoel, vooral tijdens en na de stoelgang. Soms bloeden of jeuken aambeien, komt er vocht uit of raken ze ontstoken. Aambeien kunnen ook klachten van jeuk geven. Dit komt doordat de sluitspier niet meer volledig afsluit en darmslijm of dunne ontlasting uit de anus lekt. De huid rondom de anus kan hierdoor iets geïrriteerd zijn. In een aambei kan zich plotseling een bloedstolsel vormen (getromboseerd hemorroïd). Dit geeft veel pijnklachten. Niet alle bloedingen uit de anus zijn het gevolg van aambeien.

Er zijn verschillende graden in de aambeien. We verdelen de aambeien in vier gradaties. Hoe hoger de gradatie, hoe ernstiger het is. Op de afbeelding hieronder ziet u de gradaties in beeld.

Oorzaken aambeien

Op zich zijn gezwollen bloedvaten niet meer dan zwakke plekken. Niets bijzonders dus. Het wordt pas vervelend als er veel druk wordt uitgeoefend op die plaatsen. En in de buurt van de anus hebben ze vaak nogal wat te verduren. Daar kunnen verschillende redenen voor zijn, bijvoorbeeld veel zitten, onvoldoende lichaamsbeweging of een te hoog lichaamsgewicht. Maar de belangrijkste oorzaak zit in ons eten. Tegenwoordig bevat ons eten minder vezels. Vezels verteren niet en houden vocht vast, waardoor de ontlasting zacht wordt. Het ontbreken van vezels in de voeding zorgt dus voor een harde, droge ontlasting. Daardoor verloopt de stoelgang niet zo gemakkelijk. We moeten persen en kracht zetten: een zware belasting voor die zwakke plekken. Ze raken geïrriteerd en zwellen op. Zo kunnen aambeien ontstaan en uitzakken.

Klachten bij aambeien

Aambeien kunnen verschillende klachten met zich meebrengen. Soms zakken ze uit, mogelijk zelfs door de sluitspier heen naar buiten. Dit geeft meestal het gevoel dat er een prop bij de anus zit. Het slijmvlies op de aambei kan kwetsbaar worden, waardoor er bij het afvegen wat helderrood bloed op het toiletpapier komt. Het is ook mogelijk dat er wat darmslijm en/of dunne ontlasting door de sluitspier ‘lekt’. Dit veroorzaakt vaak hinderlijke jeuk aan de buitenzijde. Als de aambeien in de anus afknellen, zwellen ze verder op en bestaat de kans dat ze kapot gaan. Hierdoor verliest u wat helderrood bloed na of op de ontlasting. De sluitspier van de anus en de huid rondom dit gebied raken daarvan meestal geïrriteerd, wat een branderig gevoel en jeuk tot gevolg heeft. Er kan een pijnlijke zwelling in de anus ontstaan. Er vormt zich dan een pijnlijk, maar meestal ongevaarlijk bloedstolsel in de aambei (getromboseerd hemorroïde).

Klachten voorkomen of verhelpen

Klachten kunnen voorkomen of verzacht worden door:

• uw stoelgang zacht te houden. Eet voldoende plantenvezels, zoals zemelen en bruinbrood en drink veel water. Zemelen zijn het best. U koopt ze bij de kruidenier of de drogist. Doe er een eetlepel van in een kop yoghurt. Om te beginnen driemaal per dag. Al gauw wordt uw ontlasting minder hard en droog. Wordt de ontlasting te dun, dan kunt u volstaan met één of twee eetlepels per dag. U voelt dat zelf het best aan;
• uw toiletbezoek bij aandrang voor ontlasting niet te lang uit te stellen. Een zekere regelmaat voorkomt dat de ontlasting op ongelegen momenten opgehouden moet worden;
• persen zoveel mogelijk te vermijden. Dit voorkomt klachten van uitzakkende aambeien;
• regelmatig een warm bad te nemen, dit zorgt ervoor dat de anus zich kan ontspannen. Ook als u last heeft van branderigheid, pijn, jeuk en / of eczeem rond de anus, is een warm zitbad een goed middel ter bestrijding van de klachten (hygiëne);
• zalven en zetpillen te gebruiken. Deze kunnen de pijn en branderigheid laten verdwijnen en zijn te koop bij de apotheek of drogist;
• voor wat meer beweging te zorgen, zeker als u een zittend leven leidt. Bent u te zwaar, probeer dan wat af te vallen;
• niet teveel koffie, thee, koolzuurhoudende dranken, zeer scherpe kruiden en suiker te gebruiken. Deze prikkelen de anus en daarvan kunnen uw klachten verergeren;

Kunnen aambeien genezen?

Aambeien, die eenmaal zijn uitgezakt, blijven uitgezakt. Maar met bepaalde maatregelen en leefregels kunt u klachten vaak voorkomen of verminderen.

Wanneer is chirurgische behandeling nodig?

Blijven de klachten ondanks het nemen van bovengenoemde maatregelen en het volgen van de leefregels toch bestaan, dan is verdere behandeling noodzakelijk.

Onderzoeken

De klachten die aambeien geven, kunnen ook veroorzaakt worden door andere afwijkingen van de endeldarm of de anus. Het is daarom belangrijk dat er goed onderzoek wordt verricht en gekeken wordt naar de anus, het anale kanaal en het begin van de endeldarm. We kunnen ook aanvullend onderzoek doen, namelijk een uitgebreid kijkonderzoek ofwel colonoscopie. Dit komt vooral voor bij patiënten boven de vijftig jaar. Bij jongere patiënten is onderzoek van de anus en het anale kanaal over het algemeen voldoende. De specialist voert het onderzoek uit in een voor de patiënt onelegante houding, namelijk in rugligging, knie-/elleboogligging of linker zijligging. Er wordt gekeken naar de omgeving van de anus en de anus zelf. Ook wordt met de vinger de anus en het begin van de endeldarm onderzocht.

Verder wordt er met een kijkbuisje (anuscoop) in de anus gekeken naar het anale kanaal en het laatste stukje van de endeldarm. Hierbij kan worden vastgesteld of er aambeien of andere afwijkingen aanwezig zijn. Meer informatie over dit onderzoek leest u in de folder ‘Procto- / rectoscopie’.

Wanneer pijn het onderzoek onmogelijk maakt, kunnen we het onderzoek met plaatselijke verdoving of algehele narcose uitvoeren. Uw behandelend specialist bespreekt met u welke onderzoeken nodig zijn voordat er met een behandeling gestart wordt. Daarna hoort u of bij u aambeien zijn geconstateerd, of een behandeling noodzakelijk is, en zo ja welke.