Chronische maag-darmischemie
Chronische maag-darmischemie kan diverse oorzaken hebben:
Atherosclerose van de buikvaten
De meest voorkomende oorzaak van een vernauwing en/of afsluiting van de bloedvaten is aderverkalking (‘atherosclerose’). Risicofactoren hiervoor zijn onder andere roken, een te hoog cholesterolgehalte, suikerziekte en hoge bloeddruk.
Coeliacusbandje (coeliacus compressie syndroom)
Bij deze aandoening wordt de maagslagader afgekneld door de middenrifspier (het diafragma). Deze middenrifspier is de grootste ademhalingspier van het lichaam. Wanneer deze aanspant wordt de long vol lucht gezogen (inademen). Bij ontspannen stroomt lucht weer uit de longen. Omdat deze middenrifspier aan de rugkant strak tegen de lichaamslagader (aorta) en de oorsprong van de maagslagader ligt kan deze slagader worden afgekneld. We denken dat de meeste mensen met een coeliacusbandje geen klachten hebben. Wanneer hierbij wel ischemische klachten bestaan heet dit het coeliacus compressie syndroom.
Buikmigraine
Bij een aantal patiënten zien we een combinatie van maag-darmischemie bij normale bloedvaten. Die combinatie kan bij extreme inspanning of stress voorkomen, maar ook bij hartfalen. Een aantal andere patiënten heeft kramp in de kleine maagdarmvaten. We spreken dan van buikmigraine. Deze is soms goed behandelbaar met vaatverwijders. Omdat dit een nog vrij onbekende aandoening is worden deze patiënten in MST zelf behandeld.
Zeldzame oorzaken
De buikvaten kunnen beschadigd raken door bestraling op de buik, vaak pas vele jaren na de bestraling. Ook kunnen vaatwandontstekingen (term: vasculitis) klachten geven.
Klachten bij Chronische maag-darmischemie
Het klachtenpatroon bij chronische ischemie kan zeer wisselend zijn. Typische klachten zijn:
- pijn na de maaltijd, vooral bij grote of vettige maaltijden
- pijn tijdens of na lichamelijke inspanning
- pijn (bij psychische stress)
- afvallen door vermijden van voeding (vanwege de pijn die kan volgen)
- aangepast eetpatroon door buikpijn, meestal meerdere, kleinere en lichtere porties
- diarree (zonder andere verklaring)
Dergelijke klachten kunnen bij veel ziekten voorkomen, maar vaak is er een andere oorzaak voor deze klachten. We willen dan ook dat een aantal onderzoeken wordt gedaan voordat we naar de buikvaten gaan kijken. Meestal gaat dat om een maagonderzoek (gastroscopie), echografie of CT scan van de buik en vaak ook een dikke darmonderzoek (coloscopie).
Zeldzame aandoening
Maag-darmischemie blijft een zeldzame aandoening. We schatten dat een MDL arts op 100 prikkelbare darmpatiënten één maag-darmischemie patiënt zal zien. Wanneer dan een vaatvernauwing wordt gevonden, is het de vraag of die ook de klachten veroorzaakt. Immers, de meeste vernauwingen in de bloedvaten van het maagdarmstelsel geven geen klachten. Het vinden van een vaatvernauwing alleen is dus niet “bewijzend” voor het hebben van klachten van die vernauwing. In de oratie van prof. dr. Kolkman wordt hier uitgebreid op ingegaan.
Pijlers voor diagnose
Kortom, er zijn patiënten met vele afsluitingen zonder klachten, en patiënten met slechts één vernauwing en veel klachten. Het is dus erg lastig om snel de juiste diagnose te stellen. Er zijn altijd 3 pijlers voor een diagnose: het verhaal van de klachten, de vaatafwijkingen en het aantonen van ischemie.