Maag-darmischemie, wat is dat?
Er wordt van ischemie gesproken als de weefsels niet genoeg zuurstof ontvangen om hun normale werk te doen. In het maag-darmkanaal wordt zuurstofrijk bloed aangevoerd door drie grote slagaders. Wanneer deze vernauwd zijn door vaatverkalking of een bloedprop spreekt men van een doorbloedingsstoornis. Bij een ernstige doorbloedingsstoornis ontstaat dan ischemie (tekort aan zuurstof). Als die ischemie lang bestaat kan onherstelbare schade ontstaan; het darminfarct. Dat komt gelukkig maar zelden voor. Meestal zijn de perioden met ischemie korter en ontstaan alleen voorbijgaande buikklachten. Wanneer buikklachten ontstaan door zuurstoftekort spreken we van maag-darmischemie.
Klachten
Maag-darmischemie geeft vaak op heel typische momenten klachten. Dat is allereerst na het eten. Dan immers is er veel zuurstof nodig om de vertering te kunnen laten plaatsvinden. Verder kan er zuurstoftekort ontstaan als er minder bloed door het maag-darmkanaal gaat. Dat kan gebeuren bij forse inspanning (hardlopen, fietsen), maar ook bij grote spanning (“stress”).
Oorzaken
Er zijn veel verschillende redenen waarom maag-darmischemie kan ontstaan. Er bestaan verschillende indelingen. Zo kan onderscheid gemaakt worden tussen ischemie bij vaatafsluitingen of juist ischemie bij normale bloedvaten. De laatste vorm: “niet-occlusieve ischemie”, zie je bijvoorbeeld bij de genoemde stress en bij forse inspanning. In de praktijk is een onderverdeling in snel ontstane klachten (acuut, ontstaat in minuten tot dagen) en al langer bestaande klachten (chronisch, bestaat al maanden tot jaren) erg belangrijk.
- Bij chronische maag-darmischemie is in de loop van maanden tot jaren toenemend klachten ontstaan door vernauwde bloedvaten. De reactie van het lichaam is het aanmaken van nieuwe, kleine vaatjes die als sluiproute voor het bloed dienen (de collateralen). Die collateralen kunnen zo uitgebreid zijn dat heel veel mensen met buikvaatvernauwing zelfs helemaal geen klachten krijgen! Dat betekent ook dat goed onderzoek nodig is om te weten of een vernauwing echt wel de oorzaak van de buikklachten is. Dat onderscheid kan soms erg lastig zijn.
- Bij acute maag-darmischemie is er vaak een bedreigende situatie. Er komt vrij plotseling geen bloed meer door een buikvat. Het lichaam heeft geen tijd hier snel op te reageren. Deze patiënten worden vaak met haast verwezen en door ons gezien.
Hoe vaak komt het voor?
In de omgeving van ons ziekenhuis wordt jaarlijks bij ongeveer 4 van de 100.000 personen diagnose van maag-darmischemie gesteld. Dat zou betekenen dat het landelijk om ruim 600 personen zou gaan, maar in werkelijkheid ligt dat getal veel hoger omdat de meeste patiënten niet worden herkend.