Een nieuwe binnenband in de belangrijkste slagader van het lichaam. Twintig jaar geleden ondenkbaar, nu dagelijkse praktijk. MST was een van de eerste ziekenhuizen die deze EVAR-ingreep uitvoerde. Het succesverhaal beleeft een jubileum.
Uitstulping aorta
Zooals op oude binnenbanden ineens een dikke bult kan verschijnen, zo kan dat ook bij bloedvaten. Als zo’n uitstulping in de aorta, de belangrijkste en grootste slagader knapt, kun je in een paar minuten overlijden. Je loopt in recordtempo van binnen leeg. Zo’n uitstulping of verwijding heet een aneurysma. Grijp je in voor hij scheurt, heb je geluk. Want eenmaal gescheurd, slinkt de kans op overleven tot 25 procent.
Reparatie van binnenuit
Voor de reparatie van een aneurysma van de aorta werd je vroeger opengesneden. Een riskante operatie waarbij veel mensen overleden. Die tijd is voorbij want sinds 20 jaar kan dat bloedvat van binnenuit worden gerepareerd. Via de lies wordt een nieuw stuk ‘binnenband’ naar binnen geschoven. Deze ‘stent’ kan wel tot twintig centimeter lang zijn. De operatie kan onder plaatselijke verdoving, duurt pakweg twee uur en is verbijsterend effectief.
EVAR: Endovasculair Aneurysma Repair
Dit hightech loodgieterswerk, uitgevoerd in een hypermoderne operatiekamer, heet EVAR. Dat staat voor Endovasculair Aneurysma Repair. Het is een reparatie waarbij de slagaders in de lies als vierbaans toegangsweg naar het aneurysma worden gebruikt. De stents zijn van speciale geweven kunststoffen en bewegen mee met het uitzetten van de bloedvaten. In tien jaar tijd, wel driehonderd miljoen keer. En ze blijven gewoon heel.
Tekst gaat verder onder de afbeelding
20 jaar geleden eerste operatie
“Als we dit twintig jaar geleden hadden voorspeld, had iedereen ons voor gek verklaard”, aldus MST vaatchirurg en UT-professor Bob Geelkerken. Op 28 april 1998 werd de eerste EVAR-operatie uitgevoerd. Inmiddels doen ze bij het MST hart- en vaatcentrum 170 lichaamslagaderoperaties per jaar. Ongeveer 75 daarvan moeten voorkomen dat een te wijde slagader knapt. De sterftekans bij de ingreep ligt landelijk rond 2 procent. In drie jaar is er bij MST zelfs niemand aan een geplande buikslagaderoperatie overleden.
Acute gevallen
Veel mensen weten niet dat ze een aneurysma hebben. Vaak worden ze bij toeval ontdekt, doordat patiënten voor wat anders door de scanner gaan. In de meeste gevallen zijn het 70-plussers. Op basis van de grootte en veel andere factoren wordt dan bekeken of er een EVAR mogelijk is. Soms zijn de bloedvaten zo slecht dat er alsnog een open operatie nodig is. Ook bij heel acute gevallen wordt als het even kan de EVAR-methode toegepast. De kans op overleven van de patiënt is hierdoor sterk gestegen.
Hybride operatiekamer
Geelkerken en zijn collega’s geven voor de gelegenheid een kijkje in de modernste operatiekamer, de hybride OK. Hij wijst op het grote scherm naast de operatietafel. CT’s en andere foto’s kunnen over elkaar worden gelegd en vormen een kraakhelder driedimensionaal beeld van de binnenkant van de patiënt. Met röntgen kan de dunne draad vanaf de lies tot op de millimeter precies naar de goede plek worden geleid. Daarover wordt dan de stent naar binnen geschoven.
Behandeling in eigen regio
Het succes van de ingreep is ook te danken aan het goede teamwork en uitgebreide voorbespreking, zegt Geelkerken. Om daar aan toe te voegen dat er een duidelijk verband is tussen het aantal ingrepen en het risico op overlijden. “Hoe vaker het team de ingreep doet, hoe veiliger het wordt en hoe hoger de kennis en kunde wordt. Dat is van groot voordeel voor de patiënten in Twente en de Achterhoek, want het betekent dat ze goed in eigen regio kunnen worden behandeld.”
Bron: Tubantia, 30-04-2018
Foto: Frans Nikkels