Niets over het hoofd zien op de SEH

Terwijl de SEH-arts soms nog niet de oorzaak van de klacht kent waarmee de patiënt op de Spoedeisende Hulp is binnengekomen, moet de patiënt wel zo snel mogelijk buiten levensgevaar gebracht worden. Iemand redden zonder diagnose kan door het gebruik van de ABCDE-methode. “Het eerste halfuur is cruciaal”, vertelt SEH-arts Victor Jansen.

Binnen 30 minuten maken we een inschatting
Victor Jansen

Bij een gebroken arm is het toch duidelijk wat er aan de hand is?

“Ja en nee. Stel, iemand komt binnen met een gebroken hand, dan hoef je meestal niet gedetailleerd naar de ademhaling te kijken. Toch is het bij ons zo ingesleten, dat we alsnog alle stappen aflopen. Bovendien spreekt niet iedereen de waarheid. Dat kan zijn omdat ze niet meer precies weten wat er is gebeurd, maar het kan ook zijn dat iemand het niet durft te zeggen. Bijvoorbeeld de patiënt met de gebroken hand. Die kan vertellen dat hij tegen een muur geslagen heeft, terwijl hij eigenlijk betrokken is geweest bij een vechtpartij. Daar kom je pas achter als je alle essentiële lichaamsdelen onderzoekt met de ABCDE-methode. Dat zit bij ons ingesleten.”

De ABCDE-methode, wat houdt dat in?

“In een acute situatie is het belangrijk om prioriteiten te stellen en tegelijkertijd veilig te handelen. De ABCDE-methode maakt onderdeel uit van de 30 minuten die je hebt om een inschatting te maken van wat er aan de hand is. Een pittige opgave, want als SEH-arts begin je blanco: een (meestal) onbekend persoon komt op een onbekend tijdstip binnen met een onbekende zorgvraag. En je wilt niets over het hoofd zien. Dat maakt deze methode extra belangrijk.”

Waar staat ABCDE voor?

A: Airway (luchtweg)
B: Breathing (ademen)
C: Circulation (bloedsomloop)
D: Disability (bewustzijn)
E: Exposure (het totale lichaam, ook de temperatuur)

En na die 30 minuten ligt er een diagnose op tafel?

“Zolang het niet duidelijk is wat er aan de hand is en welke behandeling nodig is, blijven mensen op de SEH. Over het algemeen hebben we na een half uur een inschatting gemaakt van wat er aan de hand is. De diagnose en het eventuele behandelplan nemen soms meer tijd in beslag; we willen ook weten waaróm iets is gebeurd. We willen de kans zo klein mogelijk houden dat iemand met dezelfde klacht opnieuw op de SEH terecht komt. Gemiddeld blijven mensen zo’n twee tot drie uur op de SEH. In een heel ziekteproces is dat best kort, maar mensen ervaren het vaak als een lang moment. Zo’n eerste half uur, waarin het nog onduidelijk is wat er aan de hand is, kan een behoorlijk spannende tijd zijn.”

Is de methode voor alle patiënten op de SEH hetzelfde?

“Ja, we analyseren iedere patiënt volgens deze methode. Bij kinderen onder de vier jaar doen we daarnaast uit veiligheidsoverwegingen een compleet onderzoek van het hele lichaam. Zij zijn nog zo jong en kwetsbaar en kunnen zelf vaak niet goed aangeven waar ze last van hebben.”

De letters zijn keurig op alfabetische volgorde. Is dat ook de reden van deze volgorde?

“Zeker niet. De volgorde is bepaald volgens het principe: behandel eerst wat het snelst dodelijk is. Het heeft bijvoorbeeld weinig zin een patiënt te beademen als je niet eerst hebt gecontroleerd of zijn luchtweg niet geblokkeerd is. We onderzoeken eerst wat de ergst mogelijke uitkomsten kunnen zijn. Vervolgens wordt gecontroleerd of dit het geval is of niet. Als dat namelijk zo is, heb je geen tijd om iemand rustig te onderzoeken. Dan moet je meteen actie ondernemen. De A is in deze methode dus belangrijker dan de B en de B is belangrijker dan de C.”

Medische Publieksacademie Twente

Dit interview is gepubliceerd in het magazine dat is uitgebracht naar aanleiding van de Medische Publieksacademie Twente met thema ‘De Spoedeisende Hulp schept orde in de chaos’. MST organiseert jaarlijks meerdere publieksacademies; gratis toegankelijke openbare bijeenkomsten. Specialisten informeren de bezoekers over de werking van steeds een ander deel van het lichaam.

Door deze kennis te delen bevorderen wij de gezondheid in de regio en laten wij u kennismaken met de wereld achter ons ziekenhuis en de zorg die hier geboden wordt. Iedereen met een gezonde interesse in de werking van het menselijk lichaam is welkom.