Bijwerkingen van chemotherapie, immuuntherapie en doelgerichte therapie
Op deze pagina vind je een overzicht van de meest voorkomende bijwerkingen bij chemotherapie, immuuntherapie en doelgerichte therapie.
Je verpleegkundige vertelt je welke bijwerkingen bij jou kunnen voorkomen.
Op deze pagina vind je informatie over de meest voorkomende bijwerkingen bij een chemokuur, immunotherapie of doelgerichte therapie.
Welke bijwerkingen je kunt krijgen, hangt af van de middelen waaruit jouw kuur bestaat. De verpleegkundige vertelt je welke bijwerkingen bij jouw kuur kunnen voorkomen.
Meest voorkomende bijwerkingen
Welke klachten kun je krijgen?
Vlak na het toedienen van bepaalde middelen kun je last krijgen van diarree, buikpijn, tranende ogen, zweten, rillingen, duizeligheid, problemen met zien of wazig zien, veel speekselaanmaak en een ziek gevoel. Dit is het acuut cholinergisch syndroom. Om dit te voorkomen krijg je voor de kuur een injectie met atropine. Krijg je alsnog klachten, meld dit dan bij de verpleegkundige.
Wat kan je zelf doen?
...
Wanneer moet ik bellen?
...
Welke klachten kun je krijgen?
Je kunt kort na het toedienen van bepaalde middelen benauwd worden, of het gevoel hebben dat je keel wordt dichtgedrukt.
Geef dit meteen aan. Het infuus wordt dan (tijdelijk) stopgezet.Wat kan je zelf doen?
...
Wanneer moet ik bellen?
...
Welke klachten kun je krijgen?
Het middel Irinocetran kan diarree veroorzaken. Dit betekent dat de ontlasting waterdun is. Een brijige of vla-achtige ontlasting is geen diarree.
Als je diarree krijgt, kun je behandeld worden met:
- Loperamide
- Eventueel antibiotica
Je krijgt voor de kuur al een recept voor loperamide. Haal loperamide meteen op, zodat je het in huis hebt als je het nodig hebt. Slik loperamide zoals aangegeven in het kuurschema.
Wat kan je zelf doen?
- Drink voldoende (minimaal 1,5 tot 2 liter). Wissel af tussen water, thee, bouillon en dranken zonder koolzuur (zonder prik).
- Neem extra zout in, door regelmatig soep of bouillon te nemen. Neem eventueel ORS (oral rehydratation salt). Dit kun je halen bij de apotheek of drogist.
- Eet gevarieerde voeding met veel vezels uit groenten en fruit. Dit helpt om de ontlasting dikker te maken.
- Neem regelmatig kleine maaltijden, en combineer het eten met iets te drinken.
- Beperk het gebruik van koffie, alcohol, dranken met koolzuur, ui, prei, koolsoorten en scherpe kruiden of specerijen.
- Neem maximaal 2 tot 3 keer per dag melkproducten
- Gebruik géén probiotica bij chemotherapie.
- Voedingsmiddelen als banaan en witte rijst werken niet verstoppend. Je kunt deze gewoon eten.
Wanneer moet ik bellen?
Duurt de diarree meer dan 48 uur, ondanks de loperamide? Neem dan contact op met het ziekenhuis.
Neem direct contact op met het ziekenhuis als je niet meer kunt drinken of je medicijnen niet meer kunt innemen door koorts, misselijkheid of overgeven.
...
Welke klachten kun je krijgen?
Je haar kan dunner worden. Meestal valt het haar niet volledig uit. Niet alleen je hoofdhaar valt uit, ook je wenkbrauwen, wimpers en schaamhaar kunnen deels of helemaal uitvallen.
Haaruitval is tijdelijk en je haar zal weer terugkomen als de kuren zijn afgelopen. Meestal is dit na ongeveer 2 maanden. In uitzonderlijke gevallen komt het haar niet of niet volledig terug.
Wat kan je zelf doen?
Het is mogelijk om een haarwerk aan te schaffen als dit nodig is. Let op, dit is wel duur, en wordt maar deels vergoed door de zorgverzekering. Je kunt ook een hoofd, muts of pet dragen. (Ik las op de website van borstkanker dat er ook door de nijestichting dingen worden georganiseerd over uiterlijke verzorging)
Wanneer moet ik bellen?
...
Meer informatie over haaruitval
Een haarwerk wordt maar deels vergoed vanuit het basispakket van de zorgverzekering. Daarnaast stelt de verzekering een aantal voorwaarden. Om een vergoeding te krijgen, moet je een machtigingsformulier invullen.
Meer informatie over de actuele vergoeding, leest je op de website van Zorginstituut Nederland.
Sommige zorgverzekeraars bieden een aanvullend pakket met meer vergoeding. Independer.nl heeft hiervan een overzicht.
Welke klachten kun je krijgen?
Bij het hand-voetsyndroom (HFS) krijg je last van pijnlijke, gezwollen, droge, rode, jeukende handen en voeten. De huid is vaak strak en glimmend, en er kunnen blaren op zitten. Druk en wrijving kunnen de klachten uitlokken.
Wat kan je zelf doen?
- Draag geen knellende schoenen of sokken. Vermijd hoge hakken.
- Verzorg je huid goed. Wrijf elke dag je handpalmen en voetzolen in met verzorgende crème.
- Zorg dat eventueel verband niet afknelt.
- Voorkom directe zon of warmte op de huid.
- Vermijd extreme warmte en kou. Let bijvoorbeeld op bij koken en bakken, en draag handschoenen als je iets uit de diepvries haalt.
- Bescherm je handen en voeten met pantoffels en handschoenen.
- Vermijd druk of wrijving op de huid. Let bijvoorbeeld op bij joggen, of lang gehurkt zitten.
Wanneer moet ik bellen?
...
Welke klachten kun je krijgen?
Van de kuren kun je misselijk worden en moeten overgeven. Je krijgt meestal medicijnen om misselijkheid te voorkomen.
Wat kan je zelf doen?
- Medicijnen
Als je misselijk bent, neem dan de medicijnen tegen misselijkheid zoals ze zijn voorgeschreven. Ben je zo misselijk dat je niet kunt slikken, vraag dan bij de apotheek om zetpillen.
Bij een volgende kuur kan de arts de dosis van de medicijnen tegen misselijkheid mogelijk verhogen. - Kun je niet eten door de misselijkheid? Probeer dan in ieder geval voldoende te drinken.
Wanneer moet ik bellen?
Als je langer dan 24 uur misselijk bent en moet overgeven, en je hierdoor geen drinken kunt binnenhouden.
- Medicijnen
Welke klachten kun je krijgen?
Sommige behandelingen beschadigen het slijmvlies in je mond en keel. Je kunt dan last krijgen van pijn in je mond, keel en tandvlees.
Wat kan je zelf doen?
- Houd je mond goed schoon. Poets 2 keer per dag je tanden met een zachte tandenborstel, en spoel je mond 4 keer per dag met afgekoelde kamillethee of zout water (1 mespunt zout in 1 glas water).
- Houdt je lippen goed schoon, en vet ze regelmatig in met vaseline of een andere vette crème. Vergeet je mondhoeken niet.
- Kauwen op suikervrije kauwgom of zuigen op een suikervrij zuurtje helpt tegen een droge mond.
Wanneer moet ik bellen?
Is je mond zo pijnlijk dat je niets meer kunt eten, neem dan contact op met het ziekenhuis.
Welke klachten kun je krijgen?
Door de chemokuur kan je smaak veranderen. Eten smaakt bijvoorbeeld anders of niet lekker, of je proeft niets meer. Hierdoor kun je minder zin hebben in eten.
Hoe lang duurt de smaakverandering?
Wat kan je zelf doen?
Probeer veel verschillende producten uit om eten te vinden wat u wel goed kunt eten.
Kijk ook eens op https://www.wkof.nl/leven-met-kanker/klachten-bij-kanker/tips-voor-smaak-en-reuk/ Hier staan veel praktische tips om om te gaan met smaakverandering.
Welke klachten kun je krijgen?
Sommige middelen kunnen de zenuwen aan de handen en voeten beschadigen. Je kunt hierdoor tintelingen, een doof of slapend gevoel of een brandende pijn in de vingertoppen of tenen krijgen. Je kunt ook het gevoel hebben op kussentjes te lopen. De klachten kunnen worden uitgelokt door kou. De klachten gaan meestal vanzelf voor de volgende kuur weer over.
Geef het altijd aan bij de arts of verpleegkundige tijdens de volgende afspraak als je deze klachten hebt.
Wat kan je zelf doen?
De klachten worden erger bij kou, vooral in de eerste 24 uur na de kuur. We raden daarom aan kou te vermijden:
- Draag handschoenen als je producten uit de koelkast of diepvries haalt.
- Laat koude producten eerst op kamertemperatuur komen.
- Probeer de overgang van een warme naar koude omgeving te voorkomen, of zorg voor warme kleding als een sjaal en muts.
Wanneer moet ik bellen?
...
Welke klachten kun je krijgen?
Door de behandeling kan de huid droog en schilferig worden. De huid is kwetsbaar, omdat de huid minder nieuwe cellen aanmaakt door de behandeling. Je kunt hierdoor de volgende klachten krijgen- overgevoeligheid voor zonlicht
- roodheid
- jeuk
Wat kan je zelf doen?
- Draag bedekking voor je hoofd en en smeer huid die in de zon komt in met zonnebrandcrème (minimaal factor 20).
- Gebruik verzachtende en beschermende crèmes zonder werkzame bestanddelen (zoals...). Deze crèmes houden de huid soepel en voorkomen verdere uitdroging van de huid. Hierdoor kunnen klachten als jeuk, schilferen, kloven en branderige plekken verminderen. Je kunt de crèmes zonder recept kopen bij een drogist of apotheek.
Voorbeelden van goede crèmes:- Bij een beetje droge huid: Lanettecrème en cetomacrogolcrème.
- Bij een erg droge huid: vaseline lanettecrème en vaseline cetomacrogolcrème.
Wanneer moet ik bellen?
...
Hoe werkt het beenmerg
In het beenmerg worden rode bloedcellen, witte bloedcellen en bloedplaatjes aangemaakt. Door chemotherapie kan de aanmaak hiervan verminderen. Daarom wordt voor elke kuur je bloed gecontroleerd of er voldoende van deze bloedcellen aanwezig zijn om de volgende kuur te starten.Welke klachten kun je krijgen?
Als je bloedcellen minder goed worden aangemaakt, kun je verschillende problemen krijgen:
- Te weinig witte bloedcellen geeft een grotere kans dat je ziek wordt (een infectie). Als je ziek wordt, kan dit veel heftiger verlopen dan normaal. Als het aantal witte bloedcellen te laag is en je hebt koorts, krijg je antibiotica en moet je eventueel in het ziekenhuis worden opgenomen.
- Bij te weinig rode bloedcellen kan je vermoeid en kortademig worden. Soms is het nodig dat je extra bloed krijgt (een bloedtransfusie).
- Als je te weinig bloedplaatjes hebt, heb je een grotere kans op bloedingen. Dit kan bijvoorbeeld een bloedneus, blauwe plekken of rode vlekjes op je benen veroorzaken. Als je bloedverdunners gebruikt, wordt dit daarom extra gecontroleerd. Heel soms krijg je via een bloedtransfusie extra bloedplaatjes.
Wat kan je zelf doen?
..
Wanneer moet ik bellen?
Neem direct contact op met het ziekenhuis bij:
- Koorts (een temperatuur boven 38,5oC)
- Als je bloedingen krijgt
Welke klachten kun je krijgen?
Tijdens de kuren kunt je merken dat je sneller vermoeid wordt. Hoe erg je vermoeid bent, en hoe lang dit duurt verschilt per persoon. Sommige patiënten blijven ook als de behandeling klaar is vermoeid, of hebben last van (milde) concentratieproblemen.
De oncologieverpleegkundige kan informatie geven over oncologische fysiotherapie.
Wat kan je zelf doen?
Probeer de balans te zoeken tussen activiteit en rust. Verdeel je energie zo goed mogelijk.
- Het is belangrijk een ritme in de dag te houden.
- Verspreid je activiteiten over de dag.
- Plan de belangrijkste activiteiten op het tijdstip van de dag dat je de meeste energie hebt.
- Stel prioriteiten, en wissel drukke dagen en rustdagen zoveel mogelijk af.
- Maak overdag tijd vrij voor een dutje.
- Accepteer hulp van anderen als het gaat om boodschappen doen, koken of schoonmaken.
- Eet gezond en eet lichte maaltijden. Drink voldoende water.
- Blijf in beweging, maak bijvoorbeeld regelmatig een korte wandeling
Wanneer moet ik bellen?
...
Welke klachten kun je krijgen?
Bij verstopping gaat poepen moeilijk of lukt het helemaal niet. Hierdoor kun je buikpijn en buikkrampen krijgen. Ook kun je last hebben van pijn bij het poepen en harde, droge ontlasting hebben.
Wat kan je zelf doen?
- Drink voldoende, minimaal ... liter per dag.
- Beweeg, dit stimuleert de darmwerking
- Eet voldoende volkoren producten, groente en fruit.
Wanneer moet ik bellen?
Neem contact op met het ziekenhuis als je 3 dagen geen ontlasting hebt gehad, of heftige buikkrampen hebt.
Zijn de klachten minder ernstig, maar wel hinderlijk? Geef het dan aan bij het volgende bezoek aan het ziekenhuis. Er zijn medicijnen die kunnen helpen.